ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ

ΑΓΙΑ, 40003 ΝΟΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ
Tel: 24943-50100-5
Fax: 24940-23783
e-Mail: dagias@0559.syzefxis.gov.gr
Web Site: http://www.agias.gov.gr

«Η Αγιά παρουσιάζεται ως όασις εν μέσω πηγών και ρυάκων, ως άλλος παράδεισος. Οι Αγιώται επιδεικνύουν εις τους γείτονάς των παραδείγματα εργατικότητος και τάξεως, τα οποία είναι αι μόναι πηγαί αληθούς ευημερίας. Ούτω επιβεβαιούται το ρητόν του Πλουτάρχου, ότι διά τους Θεσσαλούς δεν υπάρχει ανάπαυσις εκτός μόνον εν τω τάφω»

Pouqveville, 19^ος αιώνας

Έτσι περιέγραφε την Αγιά κατά τον 19^ο αιώνα ο ξένος περιηγητής Pouqveville και δεν είχε άδικο. Πρόκειται για μια πανέμορφη κωμόπολη του νομού Λάρισας με εργατικούς κατοίκους, της οποίας η ιστορία ξεκινά από τους προϊστορικούς ακόμη χρόνους, κάπου δηλαδή, στην πρώιμη και μέση εποχή του χαλκού.

Αρχαιολογικά ευρήματα, ταφές, νομίσματα, λείψανα κτιρίων και δεξαμενής των ρωμαϊκών χρόνων που έχουν εντοπιστεί, αλλά και φιλολογικές πηγές, προσδιορίζουν την ύπαρξη αξιόλογου οικισμού από τον 2^ο αιώνα π.Χ. και μετά. Για τους παλαιοχριστιανικούς και τους μεσαιωνικούς χρόνους τα στοιχεία είναι ελάχιστα. Κατά τους επόμενους αιώνες, ως τον 11^ο, χαρακτηριστική είναι η παρουσία παλαιοσλαβικών τοπωνυμίων σε οικισμούς της περιοχής, που υποδηλώνει την κάθοδο και μακρόχρονη εγκατάσταση ομάδων γεωργοκτηνοτρόφων από τη σημερινή Σερβία και την Κροατία. Στην περίοδο αυτήν μπορεί να τοποθετήσει κανείς βάσιμα την εμφάνιση της μοναστικής κοινότητας του Όρους των Κελλίων στις ανατολικές πλαγιές της Όσσας (Κισσάβου) αρχικά, που αργότερα (11^ος - 14^ος αι.) επεκτάθηκε και στον υπόλοιπο χώρο της σημερινής επαρχίας της Αγιάς, δίνοντας έτσι και την εποχή εκείνη, αλλά και στους μετέπειτα αιώνες, το ιδιαίτερο θρησκευτικό περιεχόμενο της περιοχής, περιεχόμενο που τη χαρακτηρίζει ως σήμερα.

Η μεγάλη οικονομική άνθηση της Αγιάς ξεκινά από τον 16^ο αιώνα. Η ευφορία του εδάφους, η μεγάλη παραγωγή βαμβακιού και η παραγωγή μεταξιού αποτελεί τη βάση για την εμπορική και βιοτεχνική ανάπτυξη της κωμόπολης. Την περίοδο αυτήν αποκτά τη μορφή της ως οικισμός, στολίζετε με όμορφες κατοικίες, αλλά και με μεγάλο αριθμό θρησκευτικών μνημείων. Κατά τον 18 αι., και ιδιαίτερα μετά τα μέσα του, οι Αγιώτες με εμπορικές συντροφίες εμπορεύονται βαμβάκι και το χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη για το κόκκινο νήμα, που το διακινούν μόνοι τους στην κεντρική Ευρώπη, αλλά και το χρησιμοποιούν για την ύφανση φιτιλιών, τσικμέδων, τσιβρέδων και μαντιλιών.

Κατά τον 19^ο αιώνα η Αγιά, παράλληλα με τα Αμπελάκια, καταφέρνει να ασχοληθεί δυναμικά με τη γεωργία, τη σηροτροφία και την αμπελουργία, συνεχίζει τη βιοτεχνική δραστηριότητα στους τομείς της βυρσοδεψίας και της σαπωνοποιίας, αναβαθμίζει το Σχολείο των Κοινών Γραμμάτων σε Αλληλοδιδακτικό, αποκτά Ελληνικό Σχολείο και Σχολείο Θηλέων (Παρθεναγωγείο). Αναπτύσσει νέα οικονομική άνθηση κατά την περίοδο 1855 - 1875 με το εμπόριο του μεταξιού, η οποία διακόπτεται οριστικά με την τελευταία θεσσαλική εξέγερση του 1877 - 1878.

Το 1881 η Θεσσαλία προσαρτάται στο Ελληνικό Κράτος και η Αγιά γίνεται έδρα επαρχίας και έδρα Δήμου (Δήμος Δωτιέων) μέχρι το 1912, οπότε διαλύθηκαν οι Δήμοι και έμειναν αυτοδιοίκητες οι Κοινότητες. Εν συνεχεία, για την πρώτη πεντηκονταετία του 20^ου αιώνα ακολουθεί την πολύ δύσκολη πορεία που περνά όλη η χώρα λόγω των απανωτών πολέμων. Από το 1950 και μετά μπαίνει ξανά σε τροχιά ανόδου και εξελίσσεται συνεχώς μέχρι σήμερα. Το 1996 γίνεται πάλι πρωτεύουσα Δήμου (Δήμος Αγιάς) με εννιά δημοτικά διαμερίσματα, ήτοι του Μεταξοχωρίου, των Νερομύλων, του Μεγαλοβρύσου, της Ποταμιάς, του Αετολόφου, της Ανάβρας, του Γερακαρίου, της Πρινιάς και της Ελάφου.

Η Αγιά ευρισκόμενη στους πρόποδες του πανέμορφου Κισσάβου, 35 χιλιόμετρα ανατολικά της Λάρισας και λίγα μόλις λεπτά από την παραλιακή ζώνη του νομού δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από καμιά άλλη περιοχή. Αποτελεί έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό, ικανό να προσφέρει στον επισκέπτη απλόχερη φιλοξενία σε έναν τόπο γεμάτο από φυσικές καλλονές, παραδοσιακή αρχιτεκτονική και ιδιαιτέρως μεγάλο θρησκευτικό πλούτο. Οι πάμπολλες ενοριακές της εκκλησίες με κορυφαίο τον μητροπολιτικό ναό των Αγίων Αντωνίων δίνουν ένα άλλο χρώμα στην κωμόπολη. Η πολύ παλιά ΙΜ του Αγίου Παντελεήμονα με τους σεβαστούς της μοναχούς, όπως και η ΙΜ των Αγίων Αναργύρων, στο ομώνυμο βαθύπεδο, με τα ασκηταριά της, αφήνουν άναυδο το καθέναν που επιθυμεί να μάθει την ιστορία τους. Τα αρχοντικά της κωμόπολης πανέμορφα. Η κεντρική της αγορά προσφέρει κάθε είδους υπηρεσίες. Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κισσάβου - Μαυροβουνίου, η παιδαγωγική του ομάδα και η μόνιμη εντυπωσιακή φωτογραφική έκθεση που φιλοξενεί είναι έτοιμα κάθε στιγμή να διδάξουν περιβαλλοντική συνείδηση. Τα λιθόστρωτα πανέμορφα μονοπάτια προς την Ανατολή και το Μεγαλόβρυσο αποτελούν πόλο έλξης περιπατητών. Το Πολιτιστικό Κέντρο «Χρυσαλλίδα», πολυχώρος με ανοιχτό και κλειστό θέατρο, κτίριο ανακαινισμένο που παλιότερα χρησιμοποιούνταν ως αποθηκευτικός χώρος κουκουλιού, αποτελεί κόσμημα για όλον το νομό Λάρισας.

Δίπλα της το γραφικό και ξακουστό Μεταξοχώρι, το χωριό του λόγιου Θεόδωρου Χατζημιχάλη (1871-1931), χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές του Κισσάβου, καταπράσινο, χωρισμένο στα δύο από μια ρεματιά κατάφυτη από πανύψηλα πλατάνια, γεμάτο από καλντερίμια, καταπληκτικά αρχοντικά και από παλιές εκκλησιές που κρύβουν ανεκτίμητους θρησκευτικούς θησαυρούς. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς. Τον κεντρικό ΙΝ της Αγίας Παρασκευής με το πυργοειδές του κωδωνοστάσιο, την ΙΜ των Εισοδίων της Θεοτόκου με το ξυλόγλυπτο τέμπλο της, την ΙΜ του Αγίου Γεωργίου με τις εξαιρετικές της τοιχογραφίες, το μουσειακό ΙΝ του Αγίου Νικολάου με τις μεγάλης αξίας εικόνες που διαθέτει ή την ΙΜ του Αγίου Ευσταθίου απ´ όπου κανείς μπορεί να θαυμάζει τις πέτρινες καμάρες του 18^ου αιώνα που χρησίμευαν για να στηρίζουν τους σωλήνες που μετέφεραν το νερό στο χώρο της μονής;

Η σπάνια ομορφιά του Μεταξοχωρίου και το γαλήνιο του περιβάλλον είναι αυτό που το έκαναν να αποτελεί αυτή τη στιγμή θέρετρο γνωστών ανά την Ελλάδα ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών. Συγκαταλέγονται μεταξύ σχεδόν των μονίμων κατοίκων του πολλοί πνευματικοί άνθρωποι (συγγραφείς, ηθοποιοί, μουσικοί), όπως είναι η Κάτια Αντωνοπούλου, ο Παντελής Καλιότσος, η Άννα Καλιότσου, ο Γιάννης Κοντός, η Άννα Βαγενά, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης, ο Γιάννης Μποσταντζόγλου, η Ρένα Αγγουρίδου, η Μάρθα Φριντζήλα και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι λάτρεις του Μεταξοχωρίου ήταν και οι αείμνηστοι, εξαιρετικός ο καθένας στην τέχνη που αντιπροσώπευε, Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ), Αλίκη Γεωργούλη, Πέτρος Αμπατζόγλου, Γιάννης Βατζιάς, Μάριος Βατζιάς και Άννα Παρλαπάνου.

Επισκέψιμοι χώροι σ´ αυτό είναι το εκθετήριο του ΓΑΚ - Τοπικό Αρχείο, το Αρχοντικό - Κηροπλαστείο Χατζημιχάη - Γεωργοβίτσα και το παλιό Παρθεναγωγείο, νυν Πολιτιστικό Κέντρο, με σημαντικά λαογραφικά εκθέματα.

Σε απόσταση αναπνοής απ´ το Μεταξοχώρι βρίσκονται οι Νερόμυλοι, όπου κανείς μπορεί να θαυμάσει το ρωμαϊκό βαλανείο (ρωμαϊκά λουτρά) ή τις παραδοσιακές δριστέλες, όπου οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής πλένουν τα χαλιά και τις κουβέρτες τους. Απαραίτητη κρίνεται μία επίσκεψη στο παλιό Δημοτικό Σχολείο, όπου λειτουργεί κι εδώ μόνιμη φωτογραφική έκθεση.

Πανέμορφα και τα δυο ορεινά χωριά του Δήμου. Η Έλαφος και το Μεγαλόβρυσο. Το μεν πρώτο, χτισμένο σε πλαγιά του Μαυροβουνίου (συνέχεια του Πηλίου), δεσπόζει πάνω από την περιοχή της λίμνης Κάρλας που αυτόν τον καιρό επανασυστήνεται. Αξίζει εδώ κανείς να επισκεφτεί την Παναγία Καμπάνα και να μάθει για την πλούσια ιστορία του χωριού κατά τη Θεσσαλική επανάσταση κατά των τούρκων το 1878 και τη σφαγή των κατοίκων του. Σύντομα σ´ αυτό θα λειτουργήσει και λαογραφικό μουσείο στο ήδη ανακαινισμένο γι´ αυτόν το σκοπό παλιό Δημοτικό Σχολείο. Το δε δεύτερο, σκαρφαλωμένο στον Κίσσαβο και με θέα το Αιγαίο, γοητεύει με τη δομή των σπιτιών του που μοιάζουν σα να είναι το ένα χτισμένο πάνω στο άλλο. Η λιθόστρωτη μεγάλη πλατεία του, οι ΙΝ του Αγίου Αθανασίου, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου, όπως και η ΙΜ Κοιμήσεως της Θεοτόκου εντυπωσιάζουν.

Στους πρόποδες του Μαυροβουνίου βρίσκουμε την Ποταμιά με το πανέμορφο λαογραφικό της μουσείο, δημιούργημα από το μεράκι των ντόπιων γυναικών, ενώ στο δρόμο προς το χωριό, στο Μέγα Ρέμα, συναντάμε ένα από τα πιο όμορφα πέτρινα γεφύρια της Θεσσαλίας, αυτό του Αλλαμάνου, χτισμένο το 1858.

Ερχόμενοι από Λάρισα προς Αγιά απλωμένα στην εύφορη πεδιάδα του Δήμου, στο γνωστό από την αρχαιότητα Δώτιο Πεδίο, βρίσκονται το Γερακάρι, η Πρινιά, η Ανάβρα και ο Αετόλοφος, χωριά πλούσια και γεωργοκτηνοτροφικά. Η καρδιά θα μπορούσε να πει κανείς της γεωργικής παραγωγής της Αγιάς. Το μήλο, άλλωστε, της Αγιάς είναι φημισμένο και ευρέως διαδεδομένο σε όλη την Ελλάδα. Η παραγωγή και το εμπόριό του είναι η σημαντικότερη αγροτική απασχόληση των κατοίκων. Η Αγιά, με τις σύγχρονες καλλιέργειές της και τις αρτιότερες μονάδες επεξεργασίας και αποθήκευσης που διαθέτει, βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στην πρώτη θέση στην παραγωγή μήλου πανελλαδικώς παράγοντας πάνω από το 20% της εγχώριας παραγωγής και καθορίζοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό το ετήσιο εθνικό αγροτικό εισόδημα. Άλλα, επίσης σημαντικά προϊόντα, είναι το κεράσι, το κάστανο και οι πατάτες.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ » ΟΤΑ - ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ » ΔΗΜΟΙ

id: 24984